Эпир унччен сире Mozilla Firefox браузера хатӗрлекенсем «Common Voice» проект урлӑ чӑвашла сасӑ пухни пирки каласа панӑччӗ. Аса илтеретпӗр: ҫак проект урлӑ тӗрлӗ чӗлхепе сасӑланӑ сӑмахсемпе пуплевӗшсене усӑ курса компьютера ҫав чӗлхесемпе калаҫма тата калаҫнине текста куҫарма вӗрентме шутлаҫҫӗ.
Проект ертӳҫисем чӑвашла сасӑланӑ материал сахалтарах пулнишӗн пӑшӑрханаҫҫӗ, ҫавна май пирӗн халӑха хастартарах хутшӑнма йыхравлаҫҫӗ.
Ҫак проекта хӑвӑрӑн тӳпене хывас кӑмӑл пур пулсан ӗҫӗ кӑткӑсах мар. Чи малтан ҫак сайта кӗмелле те (логинланмалла) вара «Кала» е «Итле» пайсене хутшӑнмалла. Пӗрремӗшӗнче сире 5 пуплевӗш е сӑмах сасӑлама ыйтӗҫ — сирӗн вӗсене чӑвашла каламалла. Иккӗмӗшӗнче вара ытти хутшӑнакансем сасӑланине тӗрӗслемелле пулӗ. Вунӑ минут хушшинче, калӑпӑр сахал мар пуплевӗш е сӑмах тӗрӗслеме е сасӑлама май пур. Тепӗр май каласан, ку нумай вӑхӑт йышӑнмасть — кӑмӑл ҫеҫ кирлӗ.
Чӑвашла хальхи вӑхӑтра пурӗ 22 сехетлӗх сасӑ ҫырса илнӗ, тӗрӗслев енӗпе вара 7 сехет ҫырнине ҫеҫ хутшӑнакансем пӑхса тухнӑ.
Паян каҫхине «Facebook» сервисӗсен ӗҫӗнче пӑтӑрмах сиксе тухнине нумайӑшӗ сисрӗ пулӗ. Интернет-ҫӑлкуҫсене сӑнаса тӑракан «Downdetector» портал та ҫавна ҫирӗплетсе панӑ.
18 сехет те 30 минут тӗлне илсен, «Instagram» тата «WhatsApp» ҫӑлкуҫсемпе усӑ куракансем вӗсем йӗркеллӗ ӗҫлеменнине пӗлтернӗ.
«Facebook» тӗнче тетелӗнчи халӑх ушкӑнне кӗрекенсенчен 75 проценчӗ веб-сайт йӗркеллӗ ӗҫлеменнине сиснӗ, 15 проценчӗ авторизациленеймен.
«WhatsApp» приложенипе те ыррӑн усӑ курма йывӑр. «Instagram» пирки те ҫавнах каламалла.
Авӑн уйӑхӗн 28-мӗшӗнче «Twitter» ӗҫӗнче йывӑрлӑх сиксе тухнӑ. Ҫавӑ Германире, Ирландире, Испанире, Италире, Нидерландинче тата Францинче сисӗннӗ. Великобританире, Канадӑра тата АПШра та йывӑрлӑх пулнӑ.
Раҫҫейӗн Культура министерстви «Культура» наци проектне пурнӑҫласа социаллӑ пӗлтерӗшлӗ 100-е яхӑн пулӑма онлайн-трансляци мелӗпе «Культура.РФ» порталта кӑтартасшӑн. Ҫӗнӗлӗх ҫӗршывра пурӑнакансене культурӑпа ҫывӑхланма май парасса шанаҫҫӗ.
Ҫеҫпӗл Мишши ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх ҫамрӑксен театрӗ онлайн-трансляци валли суйланӑ проектсем витӗр ӑнӑҫлӑ тухнӑ. Мускавсене унта А.С. Пушкин пьеси тӑрӑх лартнӑ «Метель» (чӑв. Ҫил-тӑман) драма килӗшнӗ. Асӑннӑ ӗҫе «Театр — ачасем валли» федераци проекчӗпе килӗшӳллӗн лартнӑ. «Ку вӑл — пирӗн чи лайӑх спектакльсенчен пӗри», — тенӗ театр директорӗ Елена Николаева.
Ксения Кошелева иллюстратор видеосем вырнаҫтармалли YouTube порталта чӑвашла канал уҫнӑ, ӑна «Чувишенка» ят панӑ. Ӗнер унта пӗрремӗш чӑвашла видео кун ҫути курнӑ.
Ксения Кошелева Инстаграм халӑх тетелӗнче чӑвашла ҫырнипе паллӑ. Унта та ун страници «Чувишенка» ятлӑ. Хӑйӗн страницинче вӑл чӑваш тумӗллӗ ӳкерчӗксем вырнаҫтарать, чӑвашла ҫырать. Ксения Йӗпреҫ районӗнче ҫуралса ӳснӗ, халӗ Мускавра ӗҫлет.
Хӑйӗн пӗрремӗш видеоне вӑл вырӑсла ҫумтитрсем хушса чӑвашла вырнаҫтарнӑ. Унта вӑл кӗскен каналта мӗн пуласси пирки тата хӑш-пӗр ыйтусем ҫине хуравланӑ.
Ку хыпара ҫырнӑ вӑхӑтра ун каналӗ ҫине 136 ҫын ҫырӑннӑччӗ, пӗрремӗш видеона 700 хут патнелле пӑхнӑччӗ.
Чӑваш Енӗн Министрсен Кабинечӗ «Т2 Мобайл» тулли мар яваплӑ обществӑпа килӗшӳ алӑ пуснӑ. Ҫавна май кӑҫал Улатӑр, Патӑрьел, Вӑрнар, Йӗпреҫ, Канаш, Хӗрлӗ Чутай, Комсомольски, Сӗнтӗрвӑрри, Муркаш, Пӑрачкав, Вӑрмар, Шупашкар, Шӑмӑршӑ, Ҫӗмӗрле, Етӗрне, Елчӗк тата Тӑвай районӗсенчи ялсене лайӑх пахалӑхлӑ ҫыхӑну ҫитерӗҫ.
Карас ҫыхӑнӑвӗн операторӗ Чӑваш Енӗн экономика пӗлтерӗшлӗ районӗсенче радиотелефон ҫыхӑнӑвӗн сетьне тӑвас ӗҫе малалла тӑсӗ, LTE/5G ҫыхӑнӑва тӑвас проектсене те хутшӑнӗ.
«Т2 Мобайлпа» килӗштерсе ӗҫлени — ҫыхӑнӑвӑн игфрастурктурине аталантарма май паракан черетлӗ утӑм», – тенӗ республикӑн цифра аталанӑвӗн, информаци политикин тата массӑллӑ коммуникацисен министрӗ Кристина Майнина.
Александр Степанов полиглот, чӗлхеҫӗ, Шупашкарти 40-мӗш шкулта чӑваш чӗлхипе акӑлчан чӗлхисене вӗрентекен, чӑвашлӑхшӑн ҫунакансем тӗнче тетелӗнчи халӑх ушкӑнӗсенче чӑвашла ҫыраҫҫӗ-ши тесе «Контактра» социаллӑ тетеле тишкернӗ.
«Чӑваш чӗлхине аталантарас тесе нумай шӑв-шав ҫӗклетпӗр, конференцисемпе ҫавра сӗтелсем ирттеретпӗр. Кӑҫалтан 2025-мӗш ҫулччен тӑван чӗлхене аталанма пулӑшакан «Культура министерствин ятарлӑ программине» те йышӑнчӗҫ. Кашни ҫул 5-7 миллион тенкӗ уйӑрса парӗ патшалӑх (ку цифрӑсемшӗн савӑнмалла-ши е тӗлӗнмелле-ши? Эпӗ калама пултараймастӑп). Пылак-пылак тенипе ҫӑварта пылак пулмасть ҫав. Вконтакте социаллӑ тетеле тишкертӗм. Тӗллевӗ — эп хутшӑнакан ушкӑнсемпе ман юлташсем, чӑвашлӑхшӑн ҫунакансем, чӑваш чӗлхине упраса аталантарас тесе ырми-канми ӗҫлекенсем чӑвашла е икӗ чӗлхепе постсем кӑлараҫҫӗ-ши? Мӗн шутлатӑр??????? Тӗрӗс хурав патӑр, ҪУК!!!!! Ку мӗне пӗлтерет-ши? Ман шутпа, ку сӑмахпа ӗҫ тӳр килменни е суя. Эпӗ асӑннӑ ҫынсем чӑвашлӑхшӑн, чӗлхешӗн, халӑхшӑн мар, хӑйсемшӗн, пиаршӑн ҫунаҫҫӗ. Тепрехинче ҫын эпӗ чӑваш чӗлхине, халӑха хисеплетӗп, вӗсем умӗнче пуҫ таятӑп тесен социаллӑ тетелти страницине уҫӑр та вӑл чӑн е суя сӑмах каланине тӗрӗслӗр», — тесе ҫырнӑ Александр Степанов.
Кӗҫнерникун, ҫурла уйӑхӗн 5-мӗшӗнче, ҫемьери хутшӑнусене психологпа сӳтсе явма май килӗ. Ӑна Чӑваш Енӗн Юстицин патшалӑх комитечӗ «Контактра» халӑх ушкӑнӗнче 15 сехетре ирттерӗ.
Тӳрӗ лини вӑхӑтӗнче телейлӗ ҫемье пултӑр тесен мӗн пӗлмелли, кашӑк-тирӗк шӑкӑртатассипе мӗнпе ҫыхӑнни, пӗрне-пӗри итлеме тата илтме пӗлмелли тата ытти ҫавӑн йышши ыйтӑва хускатӗҫ.
«Вместе навсегда – высшая цель семейной жизни» (чӑв. Ҫемье пурнӑҫӗн тӗп тӗллевӗ — пӗрле яланлӑха) проектпа килӗшӳллӗн йӗркелекен уҫӑ эфира Марина Назарова ҫемье психолог тухӗ. Эфира ҫак каҫӑпа https://vk.cc/c4ooNS кӗме май килӗ.
Чӑваш Енре ҫӗнӗ информаци платформи пуҫарса яма йышӑннӑ. Ҫапла тума республикӑн цифра аталанӑвӗн, инфрмаци политикин тата массӑллӑ коммуникаци министрӗ Кристина Майнина сӗннӗ-мӗн.
Ҫӗнӗ проект тӗрлӗ енлӗ хыпарпа паллаштарӗ: республика мӗнле пурӑннипе, ҫитес кунсенче мӗнле пулӑмсем иртессипе, канмалли кунсенче епле спорт тата культура мероприятийӗсем пулассипе, вӗренме ӑҫта кайма май пуррипе...
«Чувашия. Онлайн» (чӑв. Чӑваш Ен. Онлайн) проекта хатӗрлес ӗҫе утӑ уйӑхӗн 5-мӗшӗнче пуҫӑннӑ, ӑна ҫурла уйӑхӗн 27-мӗшӗнче вӗҫлемелле.
Чӑваш Ен Элтеперӗ Олег Николаев халӑх ыйтӑвне хуравлама тӳрӗ лини ирттерессине пӗлтернӗ.
Ҫынсемпе ҫавӑн пек мелпе калаҫассине пирӗн республикӑра йӑлана кӗртсе янӑ ӗнтӗ. Элтепертен министрсем те юлмаҫҫӗ. Вӗсем те ҫынсен ыйтӑвӗсене тӗнче тетелӗнчи ушкӑнсенче хуравлаҫҫӗ.
Олег Николаев тӳрӗ эфира утӑ уйӑхӗн 13-мӗшӗнче тухӗ. Ҫынсен ыйтӑвӗсене вӑл «Контактра» халӑх ушкӑнӗнчи https://vk.com/olegnikolaev21 тата Инстаграмри @oanikolaev1969 хӑйӗн страницисенче хуравлӗ.
Халӑхӑн ыйтӑвне ҫырса та, сӑн тата видео ӳкерсе илсе те ярса пама сӗннӗ.
Шупашкар хулинче учреждени-организаци ячӗсене чӑвашла ҫырма тӑрӑшни савӑнтарать. Ҫав вӑхӑтрах тепӗр чухне йӑнӑшсем каяҫҫӗ. Ҫавӑн пеккисенчен пӗрне Чӑваш Енри Профессионал писательсен союзӗн правленийӗн председателӗ Лидия Филиппова асӑрханӑ. Кӑлтӑка курнӑскер сӑн ӳкерсе илсе Фейсбукри хӑйӗн страницинче вырнаҫтарнӑ.
«Ырӑ пуҫарӑва вӗҫне ҫитерме темшӗн-ҫке пирӗн тепӗр чухне вӑхӑт ҫитмест... Ҫак вывескӑсене чӑвашла куҫарнӑ чух ятарласа йӑнӑш туман-ха. Ҫапах та чӗлхене упрассипе аталантарасси пирки калаҫатпӑр пулсан ҫавӑн пек кӑлтӑксенчен пӑрӑнма май ҫуках-ши? Чарӑну тата шкул ячӗсенчи йӑнӑшсене ҫывӑх вӑхӑтра тӳрлетессе шанас килет...», — палӑртнӑ хӑйӗн шухӑшне Лидия Филиппова (вырӑсларан Таисия Ташней куҫарнӑ).
Редакцирен: Лидия Филиппова «Ҫӗҫпӗл ячӗллӗ ҫамрӑксен театрӗ» чарӑнӑвӑн ятӗнче те йӑнӑш тупнӑ. Куҫару авторӗ Геннайдий Дегтярев ӑнлантарса панӑ тӑрӑх, вырӑсла «Театр юного зрителя им. М. Сеспеля» ята чӑвашла куҫарнӑ чухне вулама ҫӑмӑл варианта суйланӑ: «Ҫеҫпӗл М. ячӗллӗ ҫамрӑксен театрӗ» илемлӗ мар, «Ҫеҫпӗл Мишши ячӗллӗ ҫамрӑксен театрӗ» тени вара ытла вӑрӑм.
+0.3 °C